Schody jako bariera
Zgodnie z obowiązującymi przepisami bariery architektoniczne to wszelkie utrudnienia występujące w budynku i jego najbliższej okolicy, które ze względu na rozwiązania techniczne, konstrukcyjne lub warunki użytkowania, uniemożliwiają lub utrudniają swobodę ruchu osobom z niepełnosprawnościami. Główną przeszkodą, stojącą przed osobami poruszającymi się na wózkach lub przed osobami starszymi o ograniczonej sprawności, są schody i wszelkiego typu progi i krawężniki. Oczywiście, możliwość swobodnego przemieszczania się w zakresie własnego domu lub mieszkania, to jeden z najistotniejszych elementów komfortu na co dzień. Kolejnym elementem, zapewniającym względną swobodę, można uznać możliwość opuszczenia swojego miejsca zamieszkania bez konieczności angażowania grupy osób do pomocy. Dzięki dostępnym technologiom, można się dziś cieszyć urządzeniami, które skutecznie znoszą rozmaite bariery architektoniczne. Jednym z takich urządzeń jest schodołaz.
Schodołazy
Dla osób, które jeżdżą na wózku inwalidzkim lub ich sprawność jest na tyle ograniczona, że nie są w stanie samodzielnie pokonać schodów, urządzenia typu schodołaz są idealnym rozwiązaniem. Służą one do pokonywania barier architektonicznych w postaci wszelkiego typu kondygnacji. Pozwalają transportować po schodach w stosunkowo prosty i wygodny sposób osoby, które tego potrzebują. Schodołazów nie przytwierdza się w żaden sposób do miejsca użytkowania, więc można je łatwo złożyć i przewieźć w dowolne miejsce. Często są sprzedawane w komplecie z wózkiem inwalidzkim lub fotelikiem, ale to już zależy od konkretnego modelu.
Przed zakupem należy dokładnie przeanalizować potrzeby i preferencje osoby niepełnosprawnej oraz możliwości wykorzystania tego typu sprzętu. Na rynku dostępne są coraz liczniejsze urządzenia niwelujące bariery architektoniczne i któreś z nich może okazać się zainteresowanemu lepszym wyborem niż schodołaz. Jeśli, po przemyśleniu wszystkich za i przeciw, decydujemy się jednak na mobilny transporter schodowy, wybieramy przede wszystkim, czy będzie to typ kroczący czy gąsienicowy.
Schodołaz kroczący
Niewielkie gabaryty i niska waga czynią ten sprzęt do pokonywania schodów niezwykle funkcjonalnym i zwrotnym. Jest on idealny dla osób, które mieszkają na przykład w bloku bez windy, gdzie w niewielkiej klatce schodowej nie ma miejsca na wykonywanie manewrów samym urządzeniem. Przy zakupie schodołazu kroczącego należy pamiętać, że jego maksymalny udźwig wynosi zazwyczaj 120 kg, a do obsługi urządzenia potrzebna jest druga, dość sprawna fizycznie, osoba, która musi schodołazem sterować.
Zaletą modelu w wersji kroczącej jest także fakt, iż taki schodołaz bardzo łatwo rozmontować i przewozić w bagażniku samochodu do miejsca docelowego, gdzie również będzie potrzebny. Dodatkowo, dzięki specyficznemu mechanizmowi działania, schodołazy kroczące bez problemu sprawdzają się na schodach z zaokrąglonymi brzegami, a także schody kręte. Dzięki silnikowi kroczą z siedziskiem i siedzącym na nim pacjentem, w łatwy sposób pokonując kondygnacje.
Schodołazy gąsienicowe
Ten typ schodołazu jest cięższy i masywniejszy, ale łatwo się go prowadzi po schodach, bez konieczności wyważenia go i złapania odpowiedniego balansu w prowadzeniu. Schodołaz gąsienicowy nadaje się on dla osób, które mieszkają bardzo wysoko (ma zasięg aż do 50 pięter).
Niestety, schodołaz gąsienicowy jest większy niż model kroczący, zajmuje więc zdecydowanie więcej miejsca – może być zatem przeznaczony między innymi do przemysłowej eksploatacji, np. w budynkach użyteczności publicznej, gdzie klatki schodowe są naprawdę szerokie i umożliwiają swobodne manewrowanie schodołazem. Cena takiego urządzenia jest taka sama, jak modelu kroczącego, chyba, że wybiera się bardziej skomplikowaną formę schodołazu gąsienicowego – ze specjalnymi, dodatkowymi płozami i windą. Takie rozwiązanie pozwala na wpięcie różnych rodzajów wózków inwalidzkich w schodołaz. W podstawowej wersji można wpiąć zazwyczaj jedynie wózek ręczny, podstawowy.
Krzesełka na szynach
Kiedy okaże się, że schodołazy nie trafiają w preferencje danej osoby, trzeba zastanowić się nad innymi rozwiązaniami. Alternatywą jest montaż mini dźwigu osobowego, w postaci krzesełka, które na specjalnych szynach sunie w górę i w dół schodów, przy ścianie lub poręczy. To rozwiązanie ułatwia życie osobom, które mieszkają w domach jednorodzinnych i nie wymagają pomocy w zajęciu odpowiedniej pozycji na siedzisku dźwigu, problematyczne jest dla nich jednak wchodzenie na piętro o własnych siłach.
Szyny, rampy i podjazdy
Innym rodzajem ułatwienia architektonicznego, które można zapewnić chorym podopiecznym, jest podjazd dla niepełnosprawnych. Jeśli do zniwelowania jest niewielka liczba schodów, nie trzeba budować murowanego podjazdu, wystarczy zaopatrzyć się w odpowiednie rampy podjazdowe (a wybiera się spośród modeli ramp teleskopowych, żebrowanych czy aluminiowych – są idealne do zamontowania na zewnątrz domu, a także gumowych i typu „Doorstep”, które sprawdzą się w łagodzeniu wysokości progów).
To najprostsze i najtańsze rozwiązania z zakresu likwidacji barier architektonicznych. Stanowią też fantastyczną pomoc w wielu różnych sytuacjach, na przykład choćby przy wprowadzaniu wózka do samochodu. W doborze właściwej rampy podjazdowej pomagają profesjonalne sklepy medyczne, których obsługa doradza sprzęt odpowiedni do wagi wózka, rodzaju progów czy schodów etc.
Windy dla osób z niepełnosprawnościami
Jednym z bardzo wygodnych rozwiązań może być winda dla niepełnosprawnych. Przybiera ona postać poruszającej się po osi pionowej (w górę i w dół) platformy, na którą niepełnosprawny może bez problemu wjechać wózkiem inwalidzkim (jej powierzchnia jest dostosowana do niemal wszystkich rodzajów wózków). Zaletą jest fakt, iż osoba chora nie musi korzystać z pomocy przy użytkowaniu urządzenia. Taką platformę dla niepełnosprawnych można zamontować zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz domu, jednak zajmuje ona dużo miejsca, więc klatka schodowa, na której powstaje konstrukcja, powinna być naprawdę szeroka (właśnie dlatego tego rodzaju windy dla niepełnosprawnych montuje się zazwyczaj w budynkach użyteczności publicznej). Niestety, jest to dość kosztowne rozwiązanie, wymagające dodatkowo uzyskania różnych pozwoleń technicznych.
Każde urządzenie, którego przeznaczeniem jest pomagać osobom z ograniczoną motoryką, ma więc swoje wady i zalety – należy dobrać sprzęt tak, aby odpowiadał on potrzebom niepełnosprawnego, a jednocześnie bezproblemowo działał w jego specyficznym otoczeniu. Można dziś wybierać ze stosunkowo szerokiej gamy dostępnych na rynku urządzeń i akcesoriów – tak, aby przystosować dom lub mieszkanie do indywidualnych dysfunkcji i potrzeb podopiecznego lub seniora.
Dofinansowanie z programu likwidacji barier
Aby umożliwić osobom z niepełnosprawnością likwidację barier architektonicznych, w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie (PCPR) powinny być zabezpieczone środki z PFRON, przeznaczone na ten cel. Osoby z niepełnosprawnością mogą ubiegać się o dofinansowanie, które pomoże w usunięciu wskazanych barier. Zakres udzielanej pomocy może się różnić w poszczególnych jednostkach. Dlatego, przed złożeniem wniosku, warto uzyskać informacje na temat warunków uzyskania dofinansowania w lokalnym MOPS, PCPR, w okolicznym sklepie medycznym lub u regionalnego przedstawiciela firmy medycznej. Dofinansowanie obejmuje koszt zakupu urządzeń, materiałów budowlanych oraz budowy lub robót budowlanych albo innych usług z zakresu likwidacji barier uwzględnionych w umowie. Zakres rzeczowy i finansowy prac w zakresie likwidacji barier architektonicznych określa zweryfikowany kosztorys. Wysokość dofinansowania do likwidacji barier architektonicznych wynosi do 95 proc. wartości realizowanego zadania, nie więcej jednak niż do wysokości piętnastokrotnego przeciętnego wynagrodzenia. Jest to kwota maksymalna.