Ból kręgosłupa lędźwiowego – objawy, przyczyny i leczenie
Ból pleców w odcinku lędźwiowym kręgosłupa może przytrafić się każdemu, najczęściej dorosłym i seniorom, ale zdarza się też dzieciom. Zwany potocznie bólem w krzyżu, ma miejsce w obszarze między pośladkami a dwunastym żebrem. Jest uporczywy i może utrudniać codzienne funkcjonowanie. Gdy ból jest silny, powoduje nawet fizyczne unieruchomienie chorego na dłuższy czas. W zależności od nasilenia bólu kręgosłupa lędźwiowego może informować on o przyczynach dyskomfortu i innych schorzeniach powodujących ten ból.
Rodzaje bólu w odcinku lędźwiowym
Bóle w tym obszarze to bardzo powszechny problem, który utrudnia pracę i może nawet prowadzić do niepełnosprawności. Kategoryzuje się go na różne rodzaje. Najczęściej spotykany jest ból miejscowy w dolnej części pleców. Zwykle powodowany jest nadwyrężeniem mięśni, zapaleniem stawów lub uszkodzeniem dysku. Określany jest przez pacjentów jako stały, przerywany i ostry.
Ból promieniujący, odczuwany jako intensywny, tępy lub ostry, przemieszcza się w dół od pleców na nogi. Ten typ bólu może być spowodowany uciskiem korzenia nerwu, przepukliną, rwą kulszową, zwyrodnieniem stawów i zwężeniem kanału kręgowego. Tzw. ból przeniesiony to rodzaj bólu odczuwany w innym miejscu niż jego rzeczywista przyczyna. Jest głęboki i bolesny, nie wpływa na niego ruch i zmiana pozycji ciała. Lokalizacja jest trudna do określenia i wymaga zbadania innych narządów wewnętrznych.
Czym objawia się ból kręgosłupa lędźwiowego?
Problemy bólowe w odcinku lędźwiowym dają różne objawy. W zależności od przyczyny wyróżnia się kilka rodzajów odczuć. Bólowi tępemu (tylko dolnej części pleców) towarzyszą łagodne lub silne skurcze mięśni. Zwykle utrudnia on poruszanie się pacjenta. Ból kłujący, który przemieszcza się od dolnej części pleców do kończyn, może czasem wywoływać drętwienie lub mrowienie. Ból narastający po dłuższym siedzeniu lub staniu wywoływany jest naciskiem na dyski. Zmniejsza się po chodzeniu i rozciąganiu mięśni.
Objawy bólu są też kategoryzowane według początku i czasu trwania. Ból ostry pojawia się nagle, trwa zwykle od kilku dni do kilku tygodni. Ból podostry, długotrwały, utrzymujący się od kilku tygodni do 3 miesięcy, ma przeważnie charakter mechaniczny. Ból przewlekły, trwający ponad 3 miesiące wymaga dokładnego badania lekarskiego, w celu ustalenia jego przyczyny.
Ból pleców w odcinku lędźwiowym – najczęstsze przyczyny
Problemy bólowe kręgosłupa zwykle powodowane są przez: urazy mechaniczne (np. przeciążenia, urazy mięśni i więzadeł), zwyrodnienia, stany zapalne, rwę kulszową, przepuklinę kręgosłupa, nieprawidłową postawę ciała, wrodzone anomalie, a nawet problemy psychologiczne.
Najczęstszą przyczyną bólu w odcinku lędźwiowym są zwyrodnienia kręgosłupa. Problemy mogą nasilać się w zależności od predyspozycji genetycznych, wieku, budowy ciała, uprawiania sportu i wykonywanej pracy. Bóle w okolicy lędźwiowej niezwiązane z kręgosłupem mogą być powodowane przez różne choroby narządów sąsiednich. Zwane bólami rzutowymi, wynikają z choroby układu moczowego, układu rozrodczego, gruczołu krokowego u mężczyzn, dolnego odcinka przewodu pokarmowego, wątroby, trzustki, stawów biodrowych i krzyżowo-biodrowych.
Ból w odcinku lędźwiowym – rozpoznanie i dodatkowe badania
Przed ustaleniem przyczyny bólu i wdrożeniem leczenia lekarz musi mieć podstawowe informacje od pacjenta. Zgłaszając się do specjalisty, trzeba ustalić z nim dokładne umiejscowienie bólu, czas i okoliczności wystąpienia objawów, nasilenia bólu, czynniki, które zwiększają ból i zmniejszają jego odczuwanie oraz ogólny czasu trwania dolegliwości. W przypadku podejrzenia poważnych chorób innych narządów, które mogą być przyczyną bólu, zaleca się dodatkowe badania, takie jak zdjęcie RTG kręgosłupa, tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny.
Leczenie bólu kręgosłupa lędźwiowego
W leczeniu i zapobieganiu bólom w odcinku lędźwiowym istotna jest profilaktyka, farmakoterapia, fizykoterapia i rehabilitacja. Forma leczenia musi być ustalona z lekarzem, ponieważ jest ściśle związana z przyczyną problemu. Profilaktyka, jako przeciwdziałanie, obejmuje ćwiczenia fizyczne, utrzymywanie prawidłowej postawy, spanie na odpowiednim materacu, prawidłowe siadanie itp. Farmakoterapia polega na przyjmowaniu leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych według zaleceń lekarza. W przypadku bólów mających przyczynę inną niż problemy z kręgosłupem leczy się narządy powodujące bóle w odcinku lędźwiowym.
Rehabilitacja prowadzona przez fizjoterapeutę obejmuje grupę ćwiczeń i zaleceń, najczęściej wdrażanych po przebytych zabiegach medycznych. W tym przypadku nie ma uniwersalnych ćwiczeń. Ich zestaw dobierany jest indywidualnie dla danego pacjenta i wspomagany przez rehabilitanta do czasu, aż pacjent będzie mógł samodzielnie i systematycznie kontynuować prawidłowo ćwiczenia w domu. Ważne jest, aby ćwiczenia rehabilitacyjne rozpocząć najwcześniej, jak to możliwe. Fizykoterapia, jako wspomaganie podstawowych metod leczenia polega na zabiegach takich jak TENS, elektrostymulacja, ultradźwięki, ciepło i krioterapia. Należy pamiętać, że przy zabiegach fizykoterapeutycznych nie wolno zaniedbywać ćwiczeń fizycznych i farmakoterapii.
Często zadawane pytania:
-
Jak spać, gdy boli kręgosłup lędźwiowy?
Spróbuj spać na plecach z poduszką pod kolanami, aby zmniejszyć nacisk na kręgosłup lędźwiowy. Alternatywnie, możesz próbować spać na boku z poduszką między kolanami. Unikaj spania na brzuchu, które może prowadzić do nadmiernego wygięcia kręgosłupa. Ważne jest również utrzymanie regularnej rutyny snu i korzystanie z technik relaksacyjnych, takich jak głębokie oddychanie, aby pomóc w łagodzeniu bólu.
-
Jaki materac na ból kręgosłupa lędźwiowego?
Wybór materaca jest bardzo indywidualny i zależy od preferencji i komfortu osoby. Ogólnie rzecz biorąc, materac powinien być na tyle sztywny, aby utrzymać prawidłowe krzywizny kręgosłupa, ale na tyle miękki, aby zapewnić komfort. Materace z pamięcią kształtu mogą być dobrym wyborem, ponieważ dostosowują się do kształtu ciała i rozkładają ciężar ciała równomiernie. Niemniej jednak, zawsze warto skonsultować się z lekarzem lub fizjoterapeutą, który może doradzić najodpowiedniejszy materac dla Twojego stanu zdrowia.
-
Ból kręgosłupa lędźwiowego, jaki lekarz?
Jeśli doświadczasz bólu kręgosłupa lędźwiowego, warto skonsultować się najpierw z lekarzem rodzinnym, który może ocenić twój stan i skierować cię do odpowiedniego specjalisty. W zależności od przyczyny bólu, możesz potrzebować konsultacji z ortopedą, neurologiem, reumatologiem lub lekarzem specjalizującym się w medycynie bólu. Fizjoterapeuta może również pomóc w zarządzaniu bólem i poprawie funkcji kręgosłupa.
