Ból stopy – objawy, najczęstsze przyczyny i sposoby leczenia

Ból stopy, jako dokuczliwa dolegliwość, może utrudniać codzienne funkcjonowanie. Problem najczęściej powodowany jest urazem przy chodzeniu lub wysiłku fizycznym. Niekiedy przyczyna może być błaha, jak np. nieodpowiednie buty i nieprzestrzeganie higieny. Ale kiedy dolegliwość nie ustępuje szybko lub jest przewlekła, mogą być znacznie poważniejsze przyczyny wywołujące ból kości śródstopia, włącznie z chorobą ogólnoustrojową. Z niemijającym bólem należy zgłosić się do lekarza, by ustalić przyczyny problemu i sposób leczenia.

Objawy bólu stopy

Przy każdej dolegliwości konieczne jest ustalenie, co powoduje problem. Ból stopy może pojawić się w związku z wysiłkiem fizycznym, jak bieganie po twardej nawierzchni lub długotrwała praca w pozycji stojącej. Ból z boku stopy oraz spuchnięte i bolące śródstopie świadczyć może o złamaniu zmęczeniowym, a ból podeszwy – o stanie zapalnym rozcięgna podeszwowego. Bóle palców i śródstopia mogą być oznaką nerwiaka Mortona.

Ostry ból podstawy dużego palca, nasilający się głównie w nocy, jest objawem dny moczanowej. Obrzęk kostek i śródstopia z obu stron może być od niewydolności serca. Ból stopy najczęściej jest wynikiem urazu, ale bywa też tak, że stopa boli z poważniejszych przyczyn, wymagających diagnostyki i specjalistycznego leczenia, także innych narządów. Nieleczony ból stopy może prowadzić do powstawania pęcherzy, odcisków, a nawet bólu w kręgosłupie, kolanach i drugiej stopie. Bólem objawiać się mogą także problemy grzybiczne i skórne.

Ból śródstopia przy chodzeniu – najczęstsze przyczyny

Istnieje wiele różnych przyczyn bólu stopy, nie zawsze związanych z uszkodzeniem mechanicznym stawu. Ból śródstopia podczas chodzenia i stania wynika najczęściej ze skręcenia, stłuczenia, zwichnięcia, złamania kości, zwyrodnień lub nadmiernego obciążania stopy. Dolegliwości mogą być też powodowane nieprawidłowościami układu ścięgnistego, jak płaskostopie, zespół kanału stępu, paluch biegacza, palec młotkowaty, nagniotki i uraz lub zapalenie ścięgna Achillesa. Ból w okolicach palców może być z powodu haluksa, czyli tzw. palucha koślawego. Niewłaściwe odchylenie palucha i jego wybrzuszenie wiąże się z bólem z boku stopy, nasilającym się podczas chodzenia.

Bóle w śródstopiu mogą też powodować choroby ogólnoustrojowe, jak neuropatie obwodowe, choroby nerwów (np. rwa kulszowa kręgosłupa), dna moczanowa, cukrzyca czy miażdżyca kończyn dolnych. Dolegliwości wywołują też haluksy, grzybica, ostroga piętowa i zapalenie rozcięgna podeszwowego. Przyczyną bólu mogą być ponadto zwyrodnienia stawów powodujące sztywność w obrębie stopy oraz zniekształcenie stawu i ograniczenie jego ruchów. Ponieważ przyczyny problemu mogą być różne, każda niemijająca dolegliwość wymaga specjalistycznej diagnostyki lekarskiej.

Rehabilitacja stopy i leczenie bólu

Stopa jest niezwykle ważnym narządem ruchu, dlatego nie wolno ignorować żadnych pojawiających się dolegliwości bólowych. Z niemijającym problemem należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza. Różnorodne przyczyny bólu w śródstopiu jako odrębne jednostki chorobowe wymagają dobrania przez specjalistę odpowiednich metod leczenia i rehabilitacji. W przypadku drobnego urazu wystarczyć mogą zimne lub ciepłe okłady, ograniczenie aktywności, wypoczynek z nogą uniesioną do góry, stosowanie wkładek do butów, masaż stóp czy zmiana obuwia. W niektórych przypadkach konieczne jest noszenie opaski lub ortezy na stopę, jako stabilizator. Unieruchamia ona staw, odciąża go i pełni funkcję amortyzującą, co łagodzi ból i wspomaga regenerację stawu. Rodzaj ortezy powinien dobrać pacjentowi lekarz ortopeda lub fizjoterapeuta.

Poważne uszkodzenia mechaniczne, jak złamania kości, zerwania ścięgna czy więzadła wymagają zabiegów operacyjnych i długotrwałego leczenia urazu. Przy rehabilitacji stopy pomocne są ćwiczenia fizyczne i zabiegi fizjoterapeutyczne w specjalistycznym gabinecie. Podczas leczenia należy bezwzględnie przestrzegać zaleceń lekarza i rehabilitanta. Jako środki doraźne stosuje się maści oraz leki przeciwbólowe i przeciwzapalne. Gdy ból stopy jest objawem innej choroby ogólnoustrojowej, należy ją leczyć i ustabilizować działania narządów.

Profilaktyka i higiena stopy

Bóle wynikające z deformacji palców, haluksów czy nieprawidłowej budowy mogą wymagać noszenia właściwego obuwia i wykonywania ćwiczeń wzmacniających mięśnie. Przy bólach stopy wynikających z przeciążenia zaleca się odpoczynek i unikanie aktywności fizycznej. Część problemów ze stopą powodowanych jest nieodpowiednią higieną i noszeniem źle dopasowanych butów.

Ważne jest regularne mycie przestrzeni między palcami – tam, gdzie mogą występować bakterie i grzyby. Przy występującej grzybicy stóp należy przestrzegać higieny oraz używać specjalnych maści i kremów przeciwgrzybiczych. W przypadku obuwia, także wyjściowego typu szpilki, można dobrać specjalne wkładki podnoszące komfort chodzenia. Dobrze jest też regularnie ścierać nagromadzony naskórek oraz wcierać kremy i balsamy bakteriobójcze. Kobiety powinny też ograniczać chodzenie w butach na wysokich obcasach, ponieważ deformują one stopy.

Jakie są najczęstsze przyczyny bólu stopy?

Ból stopy może mieć wiele przyczyn. Najczęstsze to urazy, takie jak skręcenia i zwichnięcia, nadużycie lub przeciążenie (na przykład długie stanie, chodzenie lub bieganie), choroby takie jak dna, reumatyzm i osteoartrzyt, a także problemy z obuwiem, takie jak noszenie butów, które są zbyt ciasne.
Czy ból stopy może świadczyć o poważniejszym stanie zdrowia?

W niektórych przypadkach, tak. Choć większość przypadków bólu stopy jest spowodowana stosunkowo niewielkimi problemami, takimi jak urazy czy niewłaściwe obuwie, niektóre mogą być objawem poważniejszych schorzeń, takich jak cukrzyca, choroby nerek, choroby serca czy zespół niespokojnych nóg.
Jak mogę złagodzić ból stopy w domu?

Istnieje wiele sposobów na złagodzenie bólu stopy w domu. Proste rozwiązania obejmują unikanie obciążania stopy, stosowanie lodu, podnoszenie stopy powyżej poziomu serca, czy stosowanie leków przeciwbólowych dostępnych bez recepty. Stosowanie kompresów z lodu, lekkie ćwiczenia rozciągające, a także masaż mogą również przynieść ulgę. Pamiętaj jednak, że te metody są skuteczne tylko w przypadku łagodniejszych dolegliwości i zawsze należy skonsultować się z lekarzem, jeżeli ból jest silny, trwa dłużej, lub występują inne objawy.
Kiedy powinienem udać się do lekarza z powodu bólu stopy?

Należy skonsultować się z lekarzem, jeśli ból stopy jest intensywny, nie poprawia się po kilku dniach samodzielnego leczenia, jeżeli występuje obrzęk, czerwoność, gorąco w dotyku, jeżeli ból utrudnia Ci chodzenie lub wykonywanie codziennych czynności, lub jeśli masz jakiekolwiek inne powody do obaw.